Sửa bài thi và 2 bản án tử hình trong lịch sử Việt Nam

Sửa bài thi và 2 bản án tử hình trong lịch sử Việt Nam

Cao Bá Quát, Ngô Sách Tuân từng nhận án tử khi vi phạm trường quy trong thời đại phong kiến xưa. So với hiện tượng bất thường điểm thi ở Hà Giang, Sơn La, Lạng Sơn khiến nhiều người phải suy ngẫm. 

2 bản án tử hình vì sửa bài thi trong sử Việt

 1. Ngô Sách Tuân: Bị xử tử vì nâng đỡ con người quen

Ngô Sách Tuân (1648-1697) Từ Sơn, Bắc Ninh sinh ra trong một gia đình khoa bảng danh tiếng bậc nhất lúc bấy giờ. Ông từng đỗ Hội nguyên Tiến sĩ khoa Bính Thìn (1676) - được cử làm Phó chủ khảo trường thi. Quan đại thần Ngô Hải người Mỹ Văn, Hưng Yên đỗ tiến sĩ khoa Giáp Thìn (năm 1664) làm Chánh chủ khảo. Thời đó, Lê Hy, người đỗ tiến sĩ và đang làm Tham tụng trong triều.

Trước khi vào Thanh Hóa coi thi, Ngô Sách Tuân đến yết kiến Lê Hy và biết được các con của ông tham dự kỳ thi này. Lê Hy ngỏ ý nhờ Ngô Sách Tuân giúp đỡ con mình. Vốn là người có hiềm khích với Lê Hy trước đây nên Ngô Sách Tuân cũng muốn nhân dịp này để xóa bỏ ân oán nên đã nhận lời.

Sử chép rằng: Đến kỳ đệ tứ phát hiện quyển văn của con tể tướng họ Lê không đúng cách, Ngô Sách Tuân bèn đưa riêng quyển thi đó cho khảo quan chấm lại cho đúng cách. Chánh chủ khảo Ngô Hải biết rõ chuyện nhưng hứa với Ngô Sách Tuân sẽ không tiết lộ. Quá trình diễn ra như sau: Ngô sách tuân bị tử hình vì sửa bài thi Ngô Sách Tuân là bậc đại khoa, từng giữ nhiều chức vụ trong triều đình. Trước đó, khi trấn giữ vùng Lạng Sơn, ông đã lập công trong việc bắt được dư đảng nhà Mạc lẩn tránh ở nước ngoài. Dù lập nhiều công lao, Ngô Sách Tuân vẫn bị khép tội chết. Chánh chủ khảo Ngô Hải bị bãi chức. Các quan giám khảo, phúc khảo đều bị phạt, nhiều quan trường dính líu đều bị cách chức.

Dù đã xử lý nghiêm khắc Ngô Sách Tuân, tuy nhiên vụ án này vẫn chưa khiến hậu thế hài lòng, bởi cha con Lê Hy không bị xử phạt gì.

 2. Cao Bá Quát: bị khép tội chết vì sửa 24 bài thi

Một vụ gian lận thi cử chấn động khác diễn ra vào năm 1841 dưới thời vua Thiệu Trị. Cao Bá Quát từng thi Hương đỗ Á nguyên tại trường thi Hà Nội. Cao Bá Quát được cử làm Sơ khảo trường thi Thừa Thiên. Trong lúc chấm thi, ông thấy một số bài văn hay nhưng phạm húy. Không muốn vì lỗi nhỏ mà đánh trượt người có tài, Cao Bá Quát cùng Phan Thời Nhạ ngầm lấy muội đèn làm mực chữa 24 bài.

Trong 24 người được sửa bài, có 5 người đỗ cử nhân . Khi vụ việc bị phát hiện, Bộ Lễ và Viện Đô sát điều tra, Cao Bá Quát nhận tất cả “Tôi thấy các bài hay sính bút làm vậy chứ không ai gửi gắm, dặn dò gì cả”. Án được dâng lên vua, Cao Bá Quát và Phan Thời Nhạ bị tội tử hình. Nguyễn Văn Siêu bị tội phạt trượng và tội đồ (đi đày). Chủ khảo Bùi Quỹ và giám khảo Phan Văn Nhã, Trương Hảo Hợp bị giáng chức.

Theo sách Đại Nam thực lục, nhà vua phán rằng: “Chọn người tài giỏi là một điển lễ long trọng, bọn Quát dám làm trái phép như thế, khép vào tội nặng cũng đáng. Song ta nghĩ do sự khờ dại mà làm ra, chứ không có tình tiết gì khác, còn có thể khoan tha cho tội xử tử...".

Cao Bá Quát được giảm án từ “trảm quyết” - chém ngay - thành án “giảo giam hậu” - giam lại, đợi thắt cổ sau. Sau đó, Cao Bá Quát được đổi sang tống ngục.

Sau 3 năm bị giam, tới năm 1843, ông được cho đi “dương trình hiệu lực” cùng Đào Trí Phú đi công cán đến Indonesia để lập công chuộc tội. Trở về, ông được vào Viện hàn lâm để lo việc sưu tầm và xếp đặt văn thư.

BẠN THÍCH BÀI VIẾT NÀY ?

Bình Luận Của Bạn:

Bạn có thắc mắc, ý kiến đóng góp vui lòng điền thông tin theo mẫu bên dưới rồi nhấn nút GỬI BÌNH LUẬN. Mọi ý kiến đóng góp đều được đón nhận và giải đáp trong thời gian sớm nhất

Giáo Viên Phụ trách
.
.